Πολλά χρόνια ήθελα να πάω στη Χίο. Στη Σύρο που μεγάλωσα, απέκτησα την αίσθηση πως με τους Χιώτες έχουμε κάποιου είδους συγγενική σχέση. Ο πατέρας μου μπάρκαρε συχνά με πλοία Χίων εφοπλιστών που ‘χαν Χιώτες καπετάνιους και αμέτρητες ιστορίες έχω ακούσει με πρωταγωνιστές «δυό Χιώτες». Ναυτικοί κι εκείνοι, πολλοί από τους οποίους αναγκάστηκαν από τα γεγονότα ν’ αφήσουν το νησί τους για περισσότερη ασφάλεια σε άλλα μέρη – εντός και εκτός Ελλάδας – μεταξύ αυτών και η Ερμούπολη.

Πάντως, αν και δεν είναι το θέμα μας, στο πρώτο ταξίδι διακοπών με το γιό μου περάσαμε πολύ ωραία. Ξαπλώστρα, θάλασσα (που στον Καρφά βαθαίνει όταν πια κοντεύεις να πιάσεις περπατώντας Τουρκία), και χιώτικα ούζα με μεζέ. Πιστεύω πως σε μια βδομάδα κατάφερα να αποκτήσω πλήρη εικόνα της ουζοκατάστασης του νησιού και να μαζέψω, εκτός από τα καραφάκια που μου ‘λειπαν, ενδιαφέρουσες πληροφορίες και εμπειρίες.

Τι έμαθα λοιπόν από τους ποτοποιούς της Χίου:

1. Ο Άγιος Πέτρος είναι ο προστάτης των ποτοποιών.

2. Το χιώτικο ούζο περιέχει μαστίχα. ΜΥΘΟΣ. Τη μαστίχα τη γευτήκα σε κοτόπουλο με σάλτσα μαστίχας, σε κρουασάν, σε καραμέλα, σε αναψυκτικό, αλλά όχι σε ούζο. Όσους ποτοποιούς ρώτησα μου διευκρίνισαν πως τη μαστίχα τη χρησιμοποιούν μόνο για την παραγωγή ενός ηδύποτου, που δεν έχω συναντήσει σε άλλο μέρος της χώρας, το οποίο φέρνει κάπως σε sabuca και το ονομάζουν ΟΥΖΟΜΑΣΤΙΧΑ.

3. Το χιώτικο ούζο περιέχει ζάχαρη. ΜΥΘΟΣ. Παρότι δε μου το βγάζεις απ’ το μυαλό, ή μάλλον καλύτερα από τη γλώσσα, όλοι οι ποτοποιοί που ρώτησα μου αρνήθηκαν ότι προσθέτουν ζάχαρη στο απόσταγμά τους.

4. Ο χιώτικος γλυκάνισος που καλλιεργείται στα νοτιόχωρα του νησιού είναι ο καλύτερος, μόνο που δεν επαρκεί. Γι αυτό τον λόγο εισάγονται αναγκαστικά ποσότητες από την Τουρκία.

5. Όλες οι ποτοποιίες παραμένουν οικογενειακές επιχειρήσεις που περνάνε από γενιά σε γενιά. Οι σημερινοί ιδιοκτήτες τους είναι τα εγγόνια ή τα δισέγγονα των ιδρυτών τους, που μαζί με την επιχείρηση κληρονόμησαν και τα μυστικά της συνταγής του ούζου που φέρει το επώνυμο τους.

6. Πριν τη διάδοση της εμφιάλωσης, το ούζο μεταφερόταν σε μπρούτζινες στάμνες (μπακίρες) στα χέρια ή πάνω σε γαϊδούρι, αν ήταν μεγάλη η απόσταση.

Οι ποτοποιίες του νησιού

ΠΟΤΟΠΟΙΪΑ ΤΣΑΜΠΑΡΛΗ – ΤΣΑΜΠΑΡΛΗΣ ΠΕΤΡΟΣ & ΥΙΟΣ ΟΕ

Πρατήριο: Γλαύκου 5, τηλ. 2271022211
Εργοστάσιο: Καρφάς, τηλ. 2271020339
Έτος ίδρυσης: 1870 από το θείο του Γιώργου Τσαμπαρλή, που από το 1914 ανέλαβε την ποτοποιία την οποία στη συνέχεια κληροδότησε στα παιδιά του Αντώνη και Κώστα. Σήμερα η επιχείρηση διευθύνεται από τον Μιχάλη Χούλη, γαμπρό του Κώστα Τσαμπαρλή.
Παραγωγή: Καλύπτει την τροφοδοσία του πρατηρίου.
Ετικέτες: «ΑΣΣΟΣ»

ΠΟΤΟΠΟΙΪΑ ΙΩΑΝΝΟΥ Θ. ΓΚΙΑΛΗ & ΥΙΟΥ

Πρατήριο & Εργοστάσιο: Ιωάν. Τσελέπη 3, τηλ. 2271023496, 2271042442
Έτος ίδρυσης: 1880 από τον Παναγιώτη Σαλιάδη, που γύρω στο 1900 συνεταιρίσθηκε με τον Θεοδόση Γκιάλη, παππού του σημερινού αφεντικού της ποτοποιίας.
Παραγωγή: Καλύπτει τις ανάγκες της αγοράς του νησιού.
Ετικέτες: «ΟΥΖΟ ΓΚΙΑΛΗ»

ΠΟΤΟΠΟΙΪΑ Κ. ΨΥΧΗΣ & ΥΙΟΙ

Πρατήριο: Σωτ. Λινάρη 4, Λαχαναγορά Χίου, τηλ. 2271024680
Εργοστάσιο: Βερβεράτο
Έτος ίδρυσης: 1925 ως ποτοποιία ΜΑΣΤΡΟΜΙΧΑΛΑΚΗ, για να αγοραστεί το 1948 από την οικογένεια Ψυχή που σήμερα εκπροσωπείται από τους Παναγιώτη και Γιώργο Ψυχή.
Παραγωγή: Όσο από το απόσταγμα των δύο καζανιών του σύγχρονου εργοστασίου στο Βερβεράτο δεν καταναλωθεί στο νησί, ταξιδεύει με προορισμούς όπως την Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη, τα Δωδεκάνησα, τη Γερμανία και τις Η.Π.Α.
Ετικέτες: «ΨΥΧΗΣ», «9»

ΠΟΤΟΠΟΙΪΑ ΙΩΑΝΝΗ ΑΛΕΞ. ΣΤΟΥΠΑΚΗ

Πρατήριο & Εργοστάσιο: Δαφνώνας, τηλ. 2271078192
Έτος ίδρυσης: 1900 από τον Ιωάννη Στουπάκη. Την οικογενειακή επιχείρηση λειτουργεί σήμερα ο συνονόματος εγγονός του ιδρυτή.
Παραγωγή: Τροφοδοτεί κυρίως τη Χίο και μικρές ποσότητες στέλνονται σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη και νησιά.
Ετικέτες: «ΚΑΖΑΝΙΣΤΟ»

ΠΟΤΟΠΟΙΪΑ ΚΛΗΡΟΝΟΜΩΝ Λ. ΣΕΡΑΦΕΙΜ Ο.Ε.

Πρατήριο: Αφών Ράλλη 3, τηλ. 2271022328
Έτος ίδρυσης: 1863 από τον Ιωάννη Σεραφείμ. Σήμερα την επιχείρηση διαχειρίζονται 6 ξαδέρφια, κληρονόμοι του Λεωνίδα Σεραφείμ.
Παραγωγή: Στο τεφτέρι του πρατήριου είναι γραμμένοι δεκάδες πελάτες, κάβες και εστιατόρια από πολλά μέρη της Ελλάδας, όπως η Αττική, η Θεσσαλονίκη, η Άμφισσα, η Εύβοια, η Κόρινθος, οι Κυκλάδες και τα Δωδεκάνησα.
Ετικέτες: «ΑΠΑΛΑΡΙΝΑ», «ΤΟ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟ», «ΤΟ ΜΕΡΑΚΛΙΔΙΚΟ», «ΟΥΖΟΜΑΣΤΙΧΑ ΑΠΑΛΑΡΙΝΑ»

ΠΟΤΟΠΟΙΪΑ ΛΑΜΠΡΟΥ Γ. ΚΑΚΙΤΣΗ

Πρατήριο: στο λιμάνι της Χίου
Εργοστάσιο: Βροντάδος, τηλ. 2271023258, 2271092154
Έτος ίδρυσης: 1863 στη Μικρά Ασία από τον Κυριάκο Κακίτση, η οικογένεια του οποίου φθάνει στη Χίο το 1922 και από τότε διατηρεί την επιχείρηση ως σήμερα.
Παραγωγή: Αρκετή για να ικανοποιεί παραγγελίες και από Αθήνα , Θεσσαλονίκη, νησιά του Αιγαίου, καθώς και κάποιες εξαγωγές.
Σήμα κατατεθέν: Ο κόκορας και το σλόγκαν «Πίνεις πολλά, ξυπνάς καλά».
Ετικέτες: «ΟΥΖΟ ΚΑΚΙΤΣΗ», «ΑΝΤΡΙΚΕΙΟ», «ΜΑΣΤΙΧΑΤΟ», «ΟΥΖΟΜΑΣΤΙΧΑ»

ΠΟΤΟΠΟΙΪΑ ΑΦΩΝ ΤΕΤΤΕΡΗ Ο.Ε.

Πρατήριο: Αλικαρνασσού 14, Νέα Σμύρνη, τηλ. 2109419904
Εργοστάσιο: Τάλαρος, τηλ. 2271022006, fax. 2271042460
www.tetteris.gr
Έτος ίδρυσης: 1910 από τον Στυλιανό Τέττερη. Σήμερα η επιχείρηση διευθύνεται από τους δισέγγονους του ιδρυτή Ιωάννη και Αλέξανδρο Τέττερη.
Παραγωγή: Συνδυάζοντας σύγχρονες μεθόδους απόσταξης και παράδοση, το εργοστάσιο της ποτοποιίας παράγει ικανό αριθμό φιαλών για την κάλυψη της ζήτησης εντός και εκτός Ελλάδας.
Σήμα κατατεθέν: Το άγαλμα του Κανάρη στον κήπο της Χίου.
Ετικέτες: «ΟΥΖΟ Νο5», «ΟΥΖΟ Νο7».

ΠΟΤΟΠΟΙΙΑ ΣΤΕΦΑΝΟΣ ΜΟΝΟΓΙΟΥΔΗΣ

Πρατήριο & Εργοστάσιο: Νεοχώριο, τηλ. 2271031306
Παραγωγή: Με τριάντα χρόνια εμπειρία στην παραγωγή σούμας οι Σταμάτης (πατέρας) και Στέφανος (γιος) Μονογιούδης δραστηριοποιούνται από το 2007 και στον χώρο του ούζου, με προϊόν 100% απόσταγμα. Σύγχρονες κτιριακές εγκαταστάσεις με μοντέρνα διαρρύθμιση.
Ετικέτες: «OUZO STEFOS»

ΤΑΒΕΡΝΑ “Ο ΧΟΤΖΑΣ”

Διεύθυνση: Κονδύλη 3, τηλ. 2271042787
Έτος ίδρυσης: 1882 από τον Δημήτριο Λινό. Σήμερα, διευθύνεται από τον δισέγγονο του ιδρυτή Γιάννη Λινό.
Παραγωγή: Ο παραδοσιακός άμβυκας της καλύτερης για μένα ταβέρνας στη Χίο, παράγει ούζο μόνο για κατανάλωση μέσα στο μαγαζί. Η εμφιάλωση έχει σταματήσει από το 1950.

Τέλος, θα ήταν παράληψη σε ένα τέτοιο αφιέρωμα να μην αναφερθούν για την ιστορία, ποτοποιίες του νησιού που δεν λειτουργούν πια, όπως:

ΣΑΛΙΑΔΗΣ (ως το 1944), ΠΟΛΥΧΡΟΝΗΣ (ως το 1948), ΜΑΣΤΡΟΜΙΧΑΛΗΣ (αγοράστηκε το 1948 από την ποτοποιία ΨΥΧΗ), ΠΑΧΝΟΣ (ως το 1959), ΑΛΑΤΣΗΣ (ως το 1965), ΒΟΥΔΟΥΡΗΣ (ως το 1998), ΤΟΠΑΚΑΣ, ΚΑΛΥΜΝΙΟΣ, και ΣΑΛΙΑΔΗΣ (αγοράστηκε από τον συνεταίρο του Θ. ΓΚΙΑΛΗ).