Το Χαλκί είναι ένα πολύ γραφικό, αρχοντικό χωριό της Νάξου που προσελκύει σημαντικό μέρος των πολυπληθών τουριστών του νησιού για την αρχιτεκτονική, τα σοκάκια και την ηρεμία του. Με την πρώτη ματιά καταλαβαίνεις πως αυτός ο τόπος κουβαλά μέσα του μεγάλη ιστορία, με χρυσές εποχές και δόξες. «Μυστράς του Αιγαίου» λεγόταν κάποτε και για πολλά χρόνια υπήρξε εμπορικό κέντρο με κάμποσες βιοτεχνίες. Όμως τα κτίρια και τα απομεινάρια του ένδοξου παρελθόντος δεν θα ήταν ποτέ αρκετά για να ξαναφέρουν στο χωριό καλές μέρες, κόσμο και γέλια επισκεπτών απ’ ολόκληρο τον πλανήτη, αν στο κέντρο του δεν συνέχιζε να χτυπά η καρδιά του: η Ποτοποιία Βαλληνδρά. Από το 2000 που οι εγκαταστάσεις της ποτοποιίας έγιναν επισκέψιμες, η εντελώς αποδυναμωμένη με τα χρόνια περιοχή απέκτησε νέα πνοή, που χάρη και στην εθελοντική προσφορά των μελών των ντόπιων πολιτιστικών συλλόγων κατάφερε να επανατοποθετηθεί στο χάρτη με τα σημεία τουριστικού ενδιαφέροντος του νησιού.

Ε, όπως και να το κάνουμε, δεν συναντάς συχνά ποτοποιίες 120 ετών που συνεχίζουν να λειτουργούν, από αποσταγματοποιούς που παράγουν παραδοσιακές συνταγές στους ίδιους χώρους με τους παππούδες και τους προπαππούδες τους! Η κυρία Ειρήνη Φραγκουδάκη που μας καλωσόρισε και μας μίλησε για την ποτοποιία, ανήκει στην 4η γενιά, που διαχειρίζεται σήμερα – μαζί με την 5η – την οικογενειακή επιχείρηση.

Η ιστορία της ποτοποιίας ξεκινά στα 1870, όταν ο Γρηγόριος Βαλληνδράς ίδρυσε μια μονάδα παρασκευής κιτρόρακου στο Χαλκί, όμως την παραγωγή του ποτού που όλοι σήμερα γνωρίζουμε ως κίτρο Νάξου ξεκινά ο γιός του Μάρκος Βαλληνδράς, το 1896, οργανώνοντας τη μονάδα έτσι ώστε να μπορεί να παράγει ένα καινούργιο απόσταγμα με οινόπνευμα και φύλλα κιτριάς.

Στο νοικοκυρεμένο αρχοντικό – βιοτεχνικό κτίριο στο οποίο στεγάζεται η ποτοποιία, ο επισκέπτης θα περιηγηθεί ανάμεσα σε έναν αποστακτήρα του 1862, παλιές γυάλινες μποτίλιες περιτυλιγμένες με ψαθί, σύνεργα απόσταξης και εμφιάλωσης, αρχειακό υλικό από τις εμπορικές συναλλαγές και τις βραβεύσεις των προϊόντων της σε διεθνείς εκθέσεις, αλλά και να δοκιμάσει τα εξαιρετικά αποστάγματα που γεννιούνται τόσες δεκαετίες στο συγκεκριμένο χώρο.

Η ποτοποιία είναι γνωστή κυρίως για το κίτρο της, όμως ποτέ δεν έπαψε να παράγει και ούζο. Η παραγωγή της σε ούζο σήμερα είναι περιορισμένη (περίπου 5.000 φιάλες ετησίως), όμως μαζί με τα υπόλοιπα προϊόντα της Ποτοποιίας Βαλληνδρά ταξιδεύει σε Αθήνα, Γερμανία και Γαλλία.